Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νέος νόμος 4177/2013 «Κανόνες ρύθμισης της αγοράς προϊόντων και της παροχής υπηρεσιών και άλλες διατάξεις», στον οποίο περιλαμβάνονται και οι αναμενόμενες διατάξεις για τις εκπτώσεις, τις προσφορές και τις Κυριακές.
Ο νόμος ορίζει σύγχρονους κανόνες για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που διακινούνται, διατίθενται και παρέχονται στην ελληνική αγορά, από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο στεγασμένο αλλά και στο υπαίθριο (πλανόδιο και στάσιμο) εμπόριο.  Ο νέος νόμος καλύπτει επίσης τις περιπτώσεις συναλλαγών που αφορούν σε προϊόντα και υπηρεσίες από απόσταση, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο και άλλες μορφές, σε συνδυασμό με τη νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών (ν. 2251/1994).  Από το πεδίο εφαρμογής του εξαιρούνται μόνο οι επιστημονικές υπηρεσίες που παρέχονται από τους ελεύθερους επαγγελματίες που προβλέπονται στο άρθρο 48 παρ. 1 του ν. 2238/1994 (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί κλπ.), καθώς και κάθε υπηρεσία τραπεζικής, πιστωτικής, ασφαλιστικής ή επενδυτικής φύσεως ή σχετική με ατομικές συντάξεις ή με πληρωμές.
Οι σημαντικότερες από τις αλλαγές που προβλέπει ο νέος νόμος είναι οι εξής:

Χορήγηση έντυπων οδηγιών
Τίθεται πλέον ρητή διάταξη νόμου (και όχι αγορανομικής διάταξης που στην ουσία αποτελεί Υπουργική Απόφαση) ότι, σε κάθε πώληση ο προμηθευτής οφείλει να παρέχει στον καταναλωτή γραπτώς στην ελληνική γλώσσα, σαφείς και πλήρεις οδηγίες για την ασφαλή χρήση, διατήρηση, συντήρηση και τις πλήρεις δυνατότητες του προϊόντος που αγοράζει, καθώς και ενημέρωση για τους κινδύνους από τη χρήση και διατήρησή του.  Από το γενικό αυτό κανόνα εξαιρούνται μόνο οι απλοϊκές κατασκευές, υπό την προϋπόθεση όμως ότι δεν παρέχονται αρχικές οδηγίες από τον κατασκευαστή.

Υποχρεωτική τήρηση πινακίδων επάνω στο διατιθέμενο προϊόν
Σε όλα τα προϊόντα που διατίθενται είτε εντός του καταστήματος είτε από υπαίθριους πωλητές τοποθετούνται πινακίδες λιανικής πώλησης με τις κάθε φορά απαιτούμενες ενδείξεις.  Η πινακίδα πρέπει να είναι άμεσα αντιληπτή από τον καταναλωτή. Οι ενδείξεις αναγράφονται υποχρεωτικά στην ελληνική γλώσσα και η τελική τιμή πώλησης επισημαίνεται με έντονη γραφή (bold).  Ανάλογα επισημαίνονται και τα τρόφιμα, βάσει του άρθρου 11 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

Τήρηση τιμοκαταλόγου παροχής υπηρεσιών
Οι επιχειρήσεις που παρέχουν κάθε μορφής υπηρεσίες υποχρεούνται πλέον να αναρτούν σταθερά τιμοκατάλογο σε ορατό από τον πελάτη σημείο του καταστήματος ή γραφείου τους, στον οποίο αναγράφονται οι τιμές των υπηρεσιών που παρέχουν.  Παράλληλα, οι επιχειρήσεις αυτές υποχρεούνται να αναγράφουν στα τιμολόγια ή στις αποδείξεις (εκτός των αποδείξεων ταμειακών μηχανών) που εκδίδουν, ξεχωριστά για καθεμία παρεχόμενη υπηρεσία την αντίστοιχη αμοιβή που εισπράττουν προ και μετά ΦΠΑ.

Πρακτικές επικοινωνίας με τον καταναλωτή
Η συγκεκριμένη διάταξη προβλέπει ότι κατά την πώληση προϊόντων και παροχή υπηρεσιών και υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του ΚΦΑΣ, του Ποινικού Κώδικα και του ν. 2523/1997, ο καταναλωτής δεν υποχρεούται να καταβάλει το αντίτιμο, εάν δεν λάβει το νόμιμο παραστατικό στοιχείο.
Εφόσον πλέον αυτή η αυτονόητη υποχρέωση του παρόχου περιλαμβάνεται ρητά σε κείμενο νόμου και μάλιστα με το συγκεκριμένο λεκτικό, η ΕΣΕΕ έχει ήδη απευθυνθεί προς το Υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε να αρθεί για τις επιχειρήσεις η υποχρέωση ανάρτησης της περίφημης «Πινακίδας της Ντροπής», η οποία εισήχθη μετά βαΐων και κλάδων ως το απόλυτο όπλο για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και το μόνο που κατάφερε είναι να εκθέτει συνεχώς το εμπόριο και τις επιχειρήσεις στους έλληνες και ξένους καταναλωτές.

Εκπτώσεις – Προσφορές
• Εισάγονται πλέον τέσσερις εκπτωτικές περίοδοι, ως εξής:
α) Τακτικές χειμερινές εκπτώσεις:
Χειμερινές από τη δεύτερη Δευτέρα του Ιανουαρίου μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.
Θερινές από τη δεύτερη Δευτέρα του Ιουλίου μέχρι το τέλος Αυγούστου.
β) Ενδιάμεσες εκπτωτικές περίοδοι ο πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου και το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.
Οι ρυθμίσεις αυτές δεν εφαρμόζονται στις πωλήσεις αυτοκινήτων.  Η πρώτη εφαρμογή των ενδιάμεσων εκπτωτικών περιόδων θα είναι από τον ερχόμενο Νοέμβριο 2013.
• Η διάταξη για την απαγόρευση των ανακοινώσεων εκπτώσεων τριάντα (30) ημέρες πριν από την έναρξη των νόμιμων περιόδων παρέμεινε.  Σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, οι 30 ημέρες ισχύουν τόσο για τις τακτικές εκπτώσεις (χειμώνα – καλοκαίρι) όσο και για τις ενδιάμεσες εκπτωτικές περιόδους του Μαΐου και του Νοεμβρίου.
• Η χρήση ποσοστού επιφυλάσσεται πλέον μόνο για τις τακτικές εκπτώσεις.  Σε όλες τις υπόλοιπες περιόδους προσφορών (τακτικών προσφορών, προωθητικών ενεργειών, ειδών stock και outlet), επιτρέπεται μόνο η αναγραφή της παλαιάς και της νέας τιμής.
• Η ουσία των προσφορών δεν αλλάζει:  Μπορούν να διενεργούνται για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβεί τις 10 συνεχόμενες ημέρες. Κατ’ εξαίρεση, οι προσφορές από εκθέσεις αυτοκινήτων δεν μπορεί να υπερβαίνουν τις 60 ημέρες.  Οι προβλέψεις αυτές δεν εφαρμόζονται στις προσφορές προϊόντων παντοπωλείου.  Όπως ισχύει και τώρα, τα προσφερόμενα είδη δεν μπορούν να υπερβαίνουν το πενήντα 50% του συνόλου των ειδών που διαθέτει το κατάστημα. Ως «είδος» νοείται ο κάθε κωδικός προϊόντος που πωλείται στην επιχείρηση. Νέα προσφορά του ίδιου προϊόντος δεν επιτρέπεται πριν παρέλθουν εξήντα (60) ημέρες από την προηγούμενη.  Στους φορείς αναγγελίας, την διεύθυνση Εμπορίου της Νομαρχίας αντικατέστησε το Παρατηρητήριο Τιμών της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή.

Κυριακές
Η ΕΣΕΕ ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2012, που εκδηλώθηκε για πρώτη φορά η ανεξήγητη εμμονή του Υπουργείου Ανάπτυξης να απελευθερώσει τις Κυριακές, εξέφρασε την κάθετη αντίθεση και την ευαισθησία του εμπορικού κόσμου της χώρας προς το Υπουργείο σχετικά με το θέμα αυτό.  Την ίδια χρονική περίοδο, είχε συμφωνηθεί ότι, πριν από την οποιαδήποτε σχετική ρύθμιση ή πρόταση ρύθμισης, θα πραγματοποιηθεί πρώτα εξαντλητικός διάλογος μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
Αντ’ αυτού, τον περασμένο Δεκέμβριο και μέσω του τότε σχεδίου νόμου «Αγορανομικός Κώδικας», βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την πλήρη απελευθέρωση της λειτουργίας των καταστημάτων όλες τις Κυριακές του χρόνου.
Η ΕΣΕΕ και οι Εμπορικοί Σύλλογοι της χώρας απορρίψαμε την απελευθέρωση και προτείναμε ως καλύτερη λύση, την ολοκληρωτική απόσυρση του άρθρου για τις Κυριακές και την έναρξη διαλόγου ανάμεσα στο Υπουργείο Ανάπτυξης και στους παραγωγικούς φορείς για την συνολική λειτουργία του πλαισίου της αγοράς.  Η πρότασή μας δεν πραγματοποιήθηκε, οπότε οι αντιδράσεις μας κλιμακώθηκαν:  Στηρίξαμε με έρευνες και στοιχεία τις θέσεις μας για την πλήρη ανακολουθία της κυριακάτικης λειτουργίας με την ανταγωνιστικότητα ή την απασχόληση, καταγγέλλοντας την στάση του Υπουργείου σε όλα τα fora και στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής, φτάνοντας ακόμη και μέχρι τον ίδιο τον Πρωθυπουργό.
Τελικά, η πλήρης απελευθέρωση δεν πέρασε:  Γενικό άνοιγμα θα ισχύει μόνο για συγκεκριμένες και περιορισμένες εκ του νόμου Κυριακές το χρόνο και συγκεκριμένα την πρώτη Κυριακή των εκπτώσεων, δύο Κυριακές πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων και την Κυριακή των Βαΐων.  Οι συγκεκριμένες Κυριακές είναι υπερεπαρκείς και καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες της αγοράς.  Όπου όμως υπάρχει η ανάγκη για περισσότερες Κυριακές, αυτό θα γίνεται σε καθαρά τοπικό επίπεδο με απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη (τέως Νομάρχη), η οποία θα ισχύει μόνο για τις μικρές επιχειρήσεις (κάτω των 250 τμ), θα είναι ειδικά αιτιολογημένη και θα περιγράφει επακριβώς τους λόγους που χρειάζεται τα καταστήματα να ανοίξουν σε μία δεδομένη περιοχή.  Υπό την έννοια αυτή, το άνοιγμα τις Κυριακές  θα εξακολουθήσει να είναι ζήτημα των τοπικών κοινωνιών, όπως ακριβώς ισχύει και σήμερα.
Αμέσως μόλις ψηφίστηκε ο νόμος και πριν την δημοσίευσή του, η ΕΣΕΕ συνέταξε τις κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να ακολουθήσουν οι Αντιπεριφερειάρχες σε όλη την επικράτεια και οργάνωσε συνάντηση με την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος για την προώθηση των θέσεών μας σε σχέση με τις Κυριακές και για αλληλοενημέρωση.  Το κλίμα που έχουμε εισπράξει είναι ιδιαίτερα θετικό: Δεν προβλέπουμε να υπάρξουν σημαντικές μεταβολές παρά μόνο εκεί που υπάρχει απόλυτη ανάγκη λόγω εποχικότητας και τουριστικής κίνησης, ενώ πολλοί περιφερειάρχες δεσμεύτηκαν ότι στις περιφέρειές τους δεν θα καθοριστούν καθόλου πρόσθετες Κυριακές, πέραν των εκ του νόμου οριζόμενων.
Οι σχετικές αποφάσεις των Αντιπεριφερειαρχών πρέπει να ληφθούν εντός 3 μηνών από την δημοσίευση του νόμου (ήτοι έως 8 Νοεμβρίου 2013).
Κυρώσεις
Γενικά, για παραβάσεις του παρόντος νόμου, καθώς και των κατ’ εξουσιοδότησή του Υπουργικών Αποφάσεων προβλέπονται βαριά διοικητικά πρόστιμα από 500 € μέχρι 30.000 €, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.  Σε περίπτωση υποτροπής για την ίδια παράβαση εντός 3ετίας, το πρόστιμο διπλασιάζεται και σε περίπτωση επανειλημμένης υποτροπής τριπλασιάζεται.  Οι όροι και οι προϋποθέσεις επιβολής των προστίμων καθορίζονται με Υπουργική Απόφαση.  Με Υπουργική Απόφαση καθορίζονται επίσης και οι διαδικασίες  για την δέσμευση των προϊόντων ή τη σφράγιση των εγκαταστάσεων σε συνεργασία με τις λιμενικές και αστυνομικές αρχές.
Ειδικά για τις εκπτώσεις – προσφορές, στους παραβάτες επιβάλλεται πρόστιμο ποσού ίσου με το 0,5% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο από 5.000 €.   Σε περίπτωση που επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα 5 ετών, το πρόστιμο αυξάνεται στο 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης επιχείρησης.
Αν οι εκπτώσεις είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές ως προς το ποσοστό τους, ως προς την ακρίβεια των αναγραφόμενων τιμών ή ως προς την ποσότητα των προσφερόμενων με έκπτωση προϊόντων ή ενέχουν οποιασδήποτε μορφής απόκρυψη ή παραπλάνηση, επιβάλλεται πρόστιμο ποσού ίσο με το 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο από 10.000 €, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης.  Σε περίπτωση που επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα 5 ετών, το πρόστιμο αυξάνεται στο 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης επιχείρησης.  Τα ίδια ακριβώς πρόστιμα και προϋποθέσεις ισχύουν και για τις προσφορές.
Ειδικά για τις Κυριακές, σε όσους παραβαίνουν τις προϋποθέσεις του νόμου επιβάλλεται σε βάρος των υπευθύνων πρόστιμο ποσού ίσου με το 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο από 10.000 €, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης.  Σε περίπτωση που επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα 5 ετών, το πρόστιμο αυξάνεται στο 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης επιχείρησης.
Αρμόδιος για την επιβολή των προστίμων είναι ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης («κρατικός περιφερειάρχης»), όπου διαπιστώνεται η παράβαση.

Υπενθυμίζουμε για μία ακόμη φορά ότι ο νέος νόμος θα κριθεί στην πράξη.  Οι διαφορές από το προηγούμενο πλαίσιο δεν είναι σημαντικές ούτε για τις εκπτώσεις – προσφορές, ούτε για τις Κυριακές, με την εξαίρεση των ενδιάμεσων εκπτωτικών περιόδων και την αύξηση των Κυριακών που έχουν δικαίωμα να ανοίγουν όλοι.  Πετύχαμε το στόχο της να διαφυλαχθεί η λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές ως εξαίρεση και όχι ως κανόνας και μάλιστα απέναντι σε ένα αποφασισμένο Υπουργείο να περάσει την πλήρη απελευθέρωση με κάθε τρόπο.  Αυτό δείχνει και την δύναμή μας, όταν ενωμένοι γινόμαστε περισσότερο αποτελεσματικοί και ασκούμε πιέσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν.